چیزی که می‌تواند بیشتر از خود بی اختیاری ادرار برای شما یا قهرمان زندگی‌تان دردسر ایجاد کند، ناآگاهی یا نگاه نادرست نسبت به آن است. چنین نگاهی این مساله‌ی ساده را به یک بحران غیرضروری و سخت تبدیل می‌کند که می‌تواند اثرات منفی زیادی روی کیفیت زندگی بگذارد. مطالب این بخش شما را با مفاهیم اولیه بی اختیاری ادرار، دلایل ابتلا، انواع بی اختیاری ادرار، عوامل موثر بر ایجاد و یا تشدید آن و همچنین روش‌های علمی رویارویی با آن آشنا می‌کند.
در مقاله‌ی آشنایی با بی اختیاری ادرار در رابطه با مکانیسم عملکرد مثانه اطلاعات به دست می‌آوریم که به صورت خلاصه می‌توان گفت مثانه یک کیسه نگه دارنده ادرار است که به وسیله‌ی سلول‌های هوشمند گزارش لحظه به لحظه‌ی مراحل پر شدن را به مغز ارسال می‌کند. از طرفی دیگر عضلات مثانه متشکل از سلول‌های حسی و حرکتی و دو دریچه هستند که دریچه‌ی اول در گردن مثانه و دریچه‌ی دوم در مجرای ادرار است. عملکرد دریچه گردن مثانه غیر ارادی ولی عملکرد دریچه دوم اختیاری است. وقتی که مثانه کاملاً پر از ادرار شود پیغامی از طریق گیرنده‌های حسی به کنترل ادرار در مغز صادر شده و سپس عضلات حرکتی منقبض گشته و گردن مثانه و دریچه ادراری باز می‌شوند و تخلیه ادرار صورت می‌گیرد.
زمان نگه داشتن ادرار در افراد متفاوت است اما معمولاً بیشتر افراد ۳ الی ۴ ساعت یکبار نیاز به دفع ادرار دارند. در دوران جوانی کلیه‌ها عملکرد بهتری دارند به همین علت افراد زیر ۵۰ سال نیاز کمتری به دفع ادرار در طول شب دارند اما در افراد میانسال و با افزایش سن ممکن است این نیاز به ۲ الی ۳ بار در طول شب نیز برسد.
به صورت کلی هرگونه اختلال در مکانیسم ذکر شده در بالا منجر به بی اختیاری ادرار و ناتوانی در کنترل مثانه می‌شود و دفع ناخواسته و غیر ارادی ادرار رخ می‌دهد. بی اختیاری ادرار ممکن است برای هر زن و مردی رخ دهد و لزوماً محدود به سن خاصی نیست اما ممکن است در زندگی روزمره مشکلاتی به همراه داشته باشد.
لازم به ذکر است بی اختیاری ادرار یک بیماری نیست بلکه نشانه‌ای از یک مشکل دیگر است. بیاختیاری ادرار گاهی گذرا بوده و خود به خود یا با مراقبت برطرف می‌شود اما گاهی ممکن است مزمن و پیش رونده باشد و نیاز به توجه بیشتری داشته باشد . با توجه به آنکه بی اختیاری ادرار انواع مختلفی دارد با مراجعه به پزشک متخصص می‌توانیم نوع و علت آن را شناسایی کنیم.
بی اختیاری ادرار انواع مختلفی دارد که در مقاله‌ی انواع بی اختیاری ادرار با جزئیات به آن پرداخته‌ایم، اما به طور خلاصه می‌توان بی اختیاری ادرار را به انواع زیر دسته‌بندی کرد:
- بی اختیاری استرسی
- بی اختیاری فوریتی
- بی اختیاری سرریزی
- بی اختیاری عملکردی
- بی اختیاری ترکیبی
افراد مبتلا به بی اختیاری ادرار دارای نشانه‌هایی مثل نیاز به دفع مکرر و فوری ادرار یا نشت ادرار و... هستند که در این رابطه در بلاگ آشنایی با نشانه‌های بی اختیاری ادرار بیشتر می‌خوانیم.
عوامل تاثیرگذار در بی اختیاری ادرار
همچنین این عزیزان می‌توانند با مشاهده و داشتن علائم فوق به متخصص مجاری ادرار یا اورولوژیست مراجعه کنند و با بررسی وضعیت مثانه و کلیه‌ها زمینه و دلایل بی اختیاری ادرار را شناسایی کنند. برخی از دلایل ابتلا به بی اختیاری ادرار به شرح ذیل است:
- عفونت یا مسدود شدن مجرای ادرار
- بارداری و زایمان
- یائسگی
- برداشتن رحم
- بزرگی پروستات، سرطان پروستات یا جراحی پروستات
- یبوست
- بعضی از بیماری‌های خاص مثل دیابت
- اختلالات و بیماری‌های عصبی مثل پارکینسون و آلزایمر
- تغییرات ناشی از سن (پیر شدن عضله‌ی مثانه)
- مصرف برخی داروهای خاص
لازم به ذکر است که سن، وجود برخی از بیماری‌ها، جنسیت و اضافه وزن نیز از عوامل تشدید کننده احتمال وقوع بی اختیاری ادرار در افراد است که در مقاله‌ی دلایل بی اختیاری ادرار و عوامل زمینه‌ساز آن بیشتر در این رابطه می‌خوانیم.
یک سوم از همه‌ی افراد ۳۰ تا ۷۰ سال در جهان، درجه‌های مختلفی از بیاختیاری ادرار را تجربه کرده‌اند. اگرچه بی اختیاری ادرار زمینه‌ساز مشکلات دیگر است اما با برنامه‌ریزی دقیق و اصلاح ذهنیت افراد مبتلا به این اختلال و مراقبان عزیز می‌توان این مشکلات را تا حدود بسیار زیادی کنترل نمود. برای مثال همان‌طور که در بالاتر عنوان شد بیاختیاری ادار یک بیماری نیست و هیچ دلیلی برای احساس شرم یا خجالت برای افرادی که در کنترل ادرار با مشکل مواجه هستند، وجود ندارد چون آن‌ها هیچ نقش و تقصیری در رابطه با این مشکل نداشته و کاملاً به صورت غیر ارادی با این موضوع مواجه شده‌اند. پس لازم است تا افراد مبتلا به این باور برسند که تنها نیستند و بی اختیاری ادرار دلیلی برای جدا ماندن آن‌ها از دیگران نیست و می‌توانند با اقدام‌های پزشکی و راه‌حل‌های فردی برای رفع یا کاهش این مشکل قدم بردارند. از جهت دیگر، با استفاده از پوشینه‌ی بزرگسال می‌توان جلوی نشت ادرار را گرفت و کاری کرد که دفع ناخواسته‌ی ادرار زحمت و محدودیتی پیش نیاورد.
چگونگی جلوگیری از بی اختیاری ادرار
اولین قدم برای جلوگیری و پیشگیری از مشکلاتی که بی اختیاری ادرار به همراه دارد، مراجعه به متخصص مجاری ادرار یا اورولوژیست است که پزشک مربوطه با توجه به شرایط و شرح حال فرد راهکارهای درمانی و کنترلی مختص به هر شخص را تجویز خواهد کرد، که در این رابطه در ادامه بیشتر می‌خوانیم.
از جمله نکاتی که برای کنترل بی اختیاری ادرار توسط متخصصین این حوزه ذکر شده، رعایت و برقراری تعادل در مصرف برخی نوشیدنی‌ها، غذاها و محدودیت در مصرف برخی از خوراکی‌هاست..
برای مثال میوه‌هایی مثل هندوانه، خربزه، طالبی و... ادرار آور بوده و با مصرف این میوه‌ها شخص نیاز بیشتری به دفع ادرار پیدا خواهد کرد، با تنظیم یک برنامه غذایی مشخص و ایجاد تعادل در مصرف نوشیدنی‌ها و غذاها می‌توان کنترل بیشتری در نگه داشتن ادرار داشت. شرح لیستی از غذاها، سبزیجات، میوه و نوشیدنی‌های ادرار آور را می‌توان در بلاگ پرهیز غذایی فرد مبتلا به بی اختیاری ادرار خواند.
تنظیم و تهیه‌ی یک تقویم روزانه‌ی دفع ادرار از دیگر موارد کمک کننده به افراد مبتلا به بی اختیاری ادرار است، این تقویم می‌تواند متشکل از ساعت و تعداد دفعاتی که در طول روز نیاز به دفع ادرار پیدا می‌کنید، تعداد دفعاتی که دفع ناخواسته داشته‌اید، مقدار مصرف مایعات در طول روز و .... باشد که برای تهیه‌ی جزئیات این تقویم برای افزایش دقت می‌توانید از متخصص ارولوژ کمک بگیرید.
از آنجایی که بی اختیاری ادرار در اکثر مواقع به خاطر شل شدگی عضلات کف لگن و عضلات مثانه رخ می‌دهد در نتیجه انجام مداوم برخی از ورزش‌ها مثل ورزش کگل در تقویت عضلات تحتانی و کنترل ادرار نقش به سزایی دارد که می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این تمرینات ورزشی به بلاگ تمرینات کِگل برای بی اختیاری ادرار در آقایان و تمرینات کِگل برای بی اختیاری ادرار در خانم‌ها مراجعه کنید.
