افزایش سن همراه با تغییرات جسمی و روانی بوده و ممکن است برخی فعالیت‌های فرد سالمند تحت تأثیر این تغییرات قرار بگیرد؛ یکی از این فعالیت‌ها رانندگی است که به دلیل تغییر شرایط فیزیولوژیکی و جسمی فرد سالمند ممکن است او را دچار خطر کرده و مراقب را نگران کند. هرچند سن نمی‌تواند تنها عامل نگرانی مراقب برای فرد سالمند در حین رانندگی باشد. مثلا ممکن است یک فرد در سن ۸۰ سالگی مانند گذشته با مهارت و تسلط کامل رانندگی کند و فرد دیگر در سن ۶۰ سالگی با رانندگی جان خود و دیگران را به خطر بیاندازد. اما تأثیرات ناشی از افزایش سن، تغییرات جسمی و روحی و مصرف برخی داروها بر روی این مهارت غیرقابل انکار است. ما می‌توانیم با ارزیابی منظم و مستمر مهارت رانندگی قهرمان زندگی‌مان از توانایی و تسلط و ضعف او مطمئن شویم؛ به‌عنوان مثال اگر دچار گیجی و منگی شده و تمرکز و توجه کافی برای رانندگی را ندارد، بهتر است از رانندگی اجتناب کرده و به پزشک متخصص مراجعه کند. همان‌طور که گفتیم برخی از تغییرات جسمی ممکن است قهرمان زندگی ما را حین رانندگی با خطرات جدی مواجه کند. در ادامه به این تغییرات، مخاطرات مرتبط با آن‌ها و راهکارهای مواجه برای کاهش خطر، افزایش امنیت و آسودگی خاطر مراقبین خواهیم پرداخت.

تغییرات دوران سالمندی و تأثیر آن بر رانندگی

کاهش بینایی و بیماری‌های چشمی ناشی از افزایش سن

بیماری‌های چشم مانند آب مروارید، آب سیاه (گلوکوم)، آسیب شبکیه‌ی چشم و … می‌توانند بر مهارت رانندگی فرد سالمند تاثیر گذاشته و آن را مخاطره‌آمیز کنند. اگر قهرمان زندگی ما هرکدام از این بیماری‌ها یا علائم آن‌ را در خود تشخیص داد، باید هرچه سریع‌تر برای درمان و پیشگیری از حاد شدن مشکل و نابینایی به چشم‌پزشک مراجعه کند. برخی از این بیماری‌ها با اجتناب از رانندگی در شب همراه با مصرف دارو قابل درمان هستند و برخی دیگر برای بهبودی نیاز به عمل جراحی دارند. قهرمان زندگی ما باید برای پیشگیری از بیماری‌های چشمی، چکاپ سالیانه و منظم انجام دهد.

سنگینی گوش

شنوایی یکی دیگر از حواسی است که با افزایش سن، دچار ضعف شده و کاهش می‌یابد. هرچند ممکن است در وهله‌ی اول مشکل حادی در رانندگی به نظر نرسد، اما اگر سالمند ما به سنگینی گوش مبتلا باشد نمی‌تواند صدای بوق و اخطار سایر اتومبیل‌ها یا صداهای ناشی از مشکلات فنی اتومبیل خودش را بشنود و در صورت نیاز به عکس‌العمل فوری، قادر به واکنش درست نخواهد بود و همین مساله می‌تواند برای سلامتی قهرمان زندگی ما حین رانندگی خطرناک باشد. اگر توانایی شنیداری قهرمان زندگی ما به‌طور قابل توجهی کاهش یافته می‌توانیم با مراجعه به پزشک و استفاده از سمعک مشکل او را برطرف کنیم. با استفاده از سمعک حین رانندگی و کاهش صداهای داخل اتومبیل فرد سالمند با شنوایی کم نیز می‌تواند به موقع صداها و هشدارها را تشخیص داده و رانندگی ایمنی داشته باشد؛ به همین دلیل چکاپ منظم شنوایی فرد سالمند برای حفظ سلامتی او حین رانندگی بسیار مهم است.

تحرک کم، کاهش توانایی و تأخیر در واکنش درست

ممکن است از نظر ما رانندگی فعالیتی ساده و بدون هیچ‌گونه پیچیدگی باشد، در حالی‌ که این امر مهارتی پیچیده بوده و نیازمند توانایی هماهنگی دست، پا، چشم و تشخیص موقعیت است. حتی محدودیت‌های جزئی جسمی می‌تواند بر توانایی فرد سالمند در کنترل فرمان، تعویض دنده، گاز یا ترمز تاثیر بگذارد یا باعث شود قهرمان زندگی ما به نقاط کور تسلط کافی نداشته باشد. به‌عنوان مثال درد در ناحیه کمر، گردن و سایر مفاصل، می‌تواند در واکنش به‌موقع و درست قهرمان زندگی‌مان تأثیر گذاشته و سلامت او را حین رانندگی تهدید کند، به همین خاطر بهتر است در صورت اطلاع از محدودیت‌های جسمی یا حرکتی در قهرمان‌مان، او را متقاعد کنیم تا از رانندگی صرف نظر کند.

همچنین با افزایش سن احتمال ابتلا به پوکی استخوان یا کوتاهی قد و خمیدگی کمر افزایش می‌یابد؛ در چنین شرایطی سالمند عزیز ما می‌تواند با تنظیم صندلی راننده، آگاهی و کنترل بیشتری نسبت به رانندگی خود داشته باشد.

عوارض دارویی

هرچند داروهای تجویز شده از جانب پزشک برای رفع بیماری‌ها و بهبود سلامتی است، اما ممکن است در کنار مزایایی که دارند عوارضی نیز داشته باشند. افراد سالمند نیز بیشتر از سایر افراد در معرض عوارض جانبی داروها هستند، مصرف قرص‌های ضد اضطراب، ضد افسردگی، داروهای مسکن و … عوارضی مانند خواب‌آلودگی، سرگیجه، کندی، تاری دید دارند که می‌توانند توانایی رانندگی قهرمان زندگی ما را تحت تأثیر قرار دهند. هرچند ممکن است مصرف یک دارو تاثیرات منفی در فرد سالمند نداشته باشد اما مصرف چند دارو به طور همزمان، تداخل آن‌ها یا مصرف خودسرانه بر هشیاری وی تاثیر گذاشته و ممکن است جان او را در حین رانندگی به خطر بیاندازد، اگر قهرمان زندگی ما هریک از علائم و عوارض گفته شده را مشاهده کرد باید برای تعویض یا جایگزینی دارو به پزشک خود مراجعه کند.

سخن پایانی

تشخیص این مساله که آیا قهرمان زندگی ما، با وجود برخی مشکلات گفته شده، همچون گذشته راننده‌ای توانمند و مسلط است یا خیر ممکن است امری چالش برانگیز باشد. با مشورت پزشکان متخصص، شرکت مجدد در دوره‌های رانندگی و آموختن تکنیک‌های جدید و ارزیابی منظم مهارت و توانایی وی، می‌توانیم شرایط رانندگی ایمن را برای او مهیا کنیم و این فعالیت را تبدیل به امری لذت‌بخش سازیم. اما اگر طبق نتیجه‌ی ارزیابی پزشک متخصص تشخیص داده شد رانندگی ممکن است سلامتی او را به خطر بیاندازد، می‌توانیم با روش‌هایی دوستانه و همراه با احترام مانع از رانندگی وی شده و جان او را حفظ کنیم. برای مطالعه بیشتر در زمینه ملاحظات دوران سالمندی مقاله ایمن سازی منزل برای قهرمان زندگی را در وب‌سایت ایزی لایف مطالعه کنیم.