از دست دادن تکلم در دوران سالمندی

ممکن است قهرمان زندگی ما بر اثر سکته مغزی یا تصادف، دچار آسیب مغزی شده و توانایی صحبت کردن یا تکلم خود را از دست بدهد و به سختی متوجه صحبت دیگران شود. از دست دادن توانایی تکلم را آفازی می‌نامند. در واقع آفازی یا از دست دادن تکلم، نوعی اختلال ارتباطی اکتسابی است که توانایی بیان یا درک کلام در سالمندان را مختل می‌کند. این اختلال می‌تواند توانایی قهرمان ما را در برقراری ارتباط و درک گفتار و نوشتار دچار مشکل کند. بروز علائم ناشی از آسیب مغزی، به محل و شدت آسیب وارد شده به مغز بستگی دارد. در بعضی از سالمندان، اختلال در تکلم می‌تواند همراه با احساس ضعف و فلجی در بازو یا پا باشد.

دلایل ایجاد آفازی

مغز ما دارای دو نیمکره‌ چپ و راست است و عمدتا نیمکره چپ مسئول تکلم است. در نیمکره چپ مغز ما مناطق متفاوتی وجود دارد که هر یک بخشی از عملکرد گفتار را انجام می‌دهند. آسیب به هر یک این بخش‌ها می‌تواند منجر به از دست دادن تکلم شود.

علل شایع بروز آفازی

آفازی ممکن است در اثر عوامل زیر در قهرمان ما بروز کند:

• سکته مغزی
• عفونت‌های مغزی
• تومور مغزی
• ضربه به سر
• بیماری‌هایی آسیب‌زننده به بافت مغز، مانند آلزایمر

نشانه‌های از دست دادن تکلم در سالمندان

از دست دادن تکلم در قهرمان‌های زندگی ممکن است با نشانه‌های زیر بروز پیدا کند:

• مشکل در درک و پیگیری مکالمات دیگران
• ناتوانی در تلفظ و تکرار کردن کلمات
• بیان کلمات غیرقابل تشخیص
• ناتوانی در جمله‌بندی صحیح
• ناتوانی در خواندن و نوشتن
• بیان جملات کوتاه یا ناقص
• استفاده از یک کلمه به جای کلمه‌ای دیگر

انواع آفازی

از دست دادن تکلم در سالمندان انواع گوناگونی دارد:

• آفازی بروکا (آفازی غیر روان): در این نوع اختلال قهرمان ما واژگان محدودی دارد و حداکثر می‌تواند سه چهار کلمه در یک زمان بگوید و به سختی می‌تواند واژه‌ای که می‌خواهند را پیدا کنند.
• آفازی ورنیکه (آفازی روان): در این نوع از اختلال، قهرمان ما می‌تواند روان صحبت کند و جملات طولانی بگوید، اما جملات او مبهم و غیرمنطقی است و معنی خاصی نمی‌دهد، در این شرایط فرد مبتلا از اینکه توسط دیگران درک نمی‌شود دچار حس ناراحتی و ناامیدی می‌شود. این نوع آفازی بر مهارت خواندن و نوشتن در فرد نیز تاثیر می‌گذارد.
• آفازی آنومی: در این نوع اختلال، قهرمان ما توانایی انتخاب واژه مناسب، به خصوص اسامی و افعال را از دست می‌دهد و درحالی که می‌داند می‌خواهد در مورد چه موضوعی صحبت ‌کند، اغلب نمی‌تواند کلمه مناسب را پیدا کند و در نتیجه از عدم توانایی در انتقال پیام دچار احساس ناخوشایندی می‌شود. در این نوع آفازی قهرمان ما می‌تواند مکالمات بقیه را متوجه شود یا متنی را بخواند اما در نوشتن نیز مانند گفتار از کلمات نامناسب استفاده می‌کند.

درمان آفازی

گفتار درمانی برای سالمندانی که دچار اختلال تکلم شده‌اند درمانی موثر است. گفتار درمانگر نوع اختلال تکلم را تشخیص می‌دهد و متناسب با شرایط سالمند برنامه‌ی درمان او را آماده می‌کند. برنامه‌ی گفتار درمانی چندین جلسه طول می‌کشد و باید به طور مستمر پیگیری شود. این برنامه‌ی درمانی با توجه به سطح درک، بیان، خواندن و نوشتن بیمار برنامه‌ریزی می‌شود. بهترین زمان برای بازگردانی مهارت‌های از دست رفته، تا ۶ ماه بعد از آسیب است. در برخی سالمندان که شدت آسیب مغزی زیاد است، با وجود گفتار درمانی، فرد مبتلا نمی‌تواند مهارت تکلم را مانند گذشته انجام دهد.

نکاتی برای ارتباط با سالمندان مبتلا به آفازی

• در هنگام برقراری ارتباط، عواملی که باعث حواس‌پرتی می‌شوند مانند تلویزیون، موسیقی، مکالمات همزمان یا درگیری با دستگاه‌های الکترونیکی را کاهش دهیم.
• وقتی قهرمان‌مان می‌خواهد موضوعی را توضیح دهد، صبور باشیم و به او زمان دهیم تا آنچه را که می‌خواهند بگوید را پردازش کند.
• هنگامی که در یافتن یک کلمه مشکل دارد، او را تشویق کنیم که کلمه مورد نظرش را توصیف کند، به آن اشاره کند یا حتی آن را روی کاغذ رسم کند.
• به جای پرسیدن جزئیات خیلی خاص، ازسوالاتی که با بله و خیر پاسخ داده می‌شوند استفاده کنیم.
• برای درک راحت گفتار با جملات کوتاه، ساده، شمرده و آرام با آن‌ها صحبت کنیم.
• همچنین خواندن داستان‌های ساده و کوتاه می‌تواند کمک شایان توجهی در درک و یادآوری کلمات به قهرمان ما کند.

سخن پایانی

ارتباطات بخش مهمی از زندگی همه‌ی ما انسان‌هاست. اگر قهرمان ما توانایی تکلم‌اش را از دست داده ، سعی کنیم شرایط او را درک کنیم و با راهنمایی گفتار درمانگر و جلسات مستمر گفتاردرمانی تلاش کنیم مهارت از دست رفته‌اش را بازگرداند. همچنین در برقراری ارتباط با او صبور باشیم و او را حمایت کنیم، این امر باعث دلگرمی قهرمان زندگی‌مان می‌شود و به او کمک می‌کند تا احساس انزوای کمتری داشته باشد و ارتباط بیشتری با اطرافیان برقرار کند. یادمان باشد که کم شدن ارتباطات کلامی در قهرمان‌مان می‌تواند زمینه‌ساز مشکلاتی همچون افسردگی باشد. برای اطلاعات بیشتر از نشانه‌های افسردگی در سالمندان ، مقاله آن را در وب‌سایت ایزی لایف مطالعه کنید.