نشانه‌های افسردگی در قهرمان زندگی ما

افسردگی از شایع‌ترین بیماری‌های قرن حاضر است که از آن با عنوان سرماخوردگی روح هم یاد می‌کنند. روانشناسان، افسردگی را جز اختلالات خلقی‌ای طبقه‌بندی می‌کنند که پایدار، عمیق و طولانی مدت است و با احساس غم یا دل‌مردگی چند روزه متفاوت است و به آن اختلال افسردگی یا افسردگی بالینی می‌گویند که معمولا توأم با احساس غم، اندوه، اضطراب، پریشانی، گناه، بی‌ارزشی، بی‌اشتهایی، گریه‌های مداوم و بی‌دلیل و خستگی بوده و زندگی روزمره‌ی فرد را مختل می‌کند. افسردگی یک بیماری ست نه نشانه ضعف و نقصان در ما یا قهرمان زندگی‌مان. بیماری‌ای که نیاز به درمان مستمر دارد و خلاصی از آن به یکباره ممکن نیست.

افسردگی هرچند امری شایع در سالمندان است اما نمی‌توان آن را جزئی از روند عادی و طبیعی سالمندی قلمداد کرد، چرا که افراد سن و سالدار بسیاری هستند که علی‌رغم داشتن مشکلات جسمانی و بیماری، رضایت کامل از زندگی خود داشته و از آن لذت می‌برند. ممکن است قهرمان زندگی ما، با افزایش سن، در مواجهه با تغییرات و اتفاقات زندگی آسیب‌پذیرتر شود. همچنین تجربه فقدان و سوگ یکی از عزیزان، بازنشستگی، کاهش فعالیت‌های اجتماعی و جسمانی می‌تواند قهرمان ما را بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی قرار ‌دهد.

علائم مختلفی دارد و باعث اختلال در توانایی‌های فرد از قبيل كار كردن، خوابيدن، مطالعه كردن، غذا خوردن، و يا انجام فعاليت‌های لذت‌بخش می‌شود.

دارای علائمی مشابه با افسردگی شدید اما با شدت بروز کمتر است؛ طولانی مدت بوده و هر دوره بیماری آن، حدود ۲ سال طول می‌کشد. این اختلال ممکن است باعث خلل در انجام فعالیت‌های روزمره نشود، اما بی‌شک توانایی لذت بردن از زندگی، سرخوشی و امیدواری در فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از انواع دیگر اختلال افسردگی، می‌توان به افسردگی پس از زایمان، اختلال خلقی فصلی و افسردگی همراه با علائم روان‌پریشی اشاره کرد.

اگرچه دلایل افسردگی هنوز به طور کامل کشف نشده است اما به نظر می‌رسد مجموعه‌ای از عوامل مختلف در بروز آن نقش دارند:

ژن در افزایش احتمال ابتلای فرد به افسردگی نقش مهمی دارد. فرد با سابقه‌ی اختلال افسردگی در خانواده، بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا قرار دارد.

اگر قهرمان زندگی ما در سنین جوانی سابقه‌ی ابتلا به افسردگی داشته و بهبودی کامل نیافته است، احتمال ابتلای مجدد او افزایش می‌یابد.

فقدان عزیز، طلاق، ناکامی‌های فردی، اجتماعی و شغلی از دیگر عوامل زمینه‌ساز ابتلا به اختلال افسردگی هستند.

افسردگی در سنین میانسالی یا سالمندی ممکن است همراه با سایر بیماری‌های جسمی مانند دیابت، سرطان، سکته مغزی و پارکینسون بروز پیدا کند. گاهی افسردگی می‌تواند به این بیماری‌ها دامن زده و آن‌ها را تشدید کند. ممکن است افسردگی ناشی از عوارض جانبی مصرف داروهای خاص باشد. برای گذار قهرمان زندگی‌مان از این شرایط پیچیده و سخت حتما از پزشک معتمد مشورت بگیریم چرا که درمان افسردگی کمک می‌کند تا راحت‌تر با شرایط جسمی و بیماری کنار آمده و روند درمان وی تسریع شود.

آشنایی با نشانه‌های افسردگی در سالمندان بسیار مهم است، چرا که نشانه‌های افسردگی در سالمندان با سایر افراد متفاوت بوده و ممکن است به دلیل افزایش سن و تغییرات مرتبط با آن علائم قابل تشخیص نباشد و بیماری پنهان بماند؛ به عنوان مثال ممکن است غم و اندوه از اصلی‌ترین علائم ابتلا آن‌ها به افسردگی نبوده و علائم کمتر قابل مشاهده داشته باشند؛ قهرمان زندگی ما، ممکن است دچار افسردگی باشد اما رغبتی به صحبت و مطرح کردن احساسات خودش نداشته باشد. به همین دلیل تشخیص دقیق بیماری قهرمان زندگی ما به عهده‌ی روانشناس مجرب است. گاهی افسردگی همراه با علائم جسمانی مانند خستگی، اختلالات خواب و اشتها، تحریک‌پذیری و بدخلقی بوده و ممکن است فراموشی یا مشکل تمرکز در قهرمان زندگی ما به اشتباه آلزایمر و یا مشکل مغزی تلقی شود و یا بر اثر مصرف داروهای خاص، علائم افسردگی در آن‌ها مشاهده شود.

علائم افسردگی در سالمندان از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به اشکال مختلف بروز پیدا می‌کند. اگر قهرمان زندگی ما هر یک از این علائم را بیش از دو هفته تجربه کند، به احتمال بسیار زیاد مبتلا به افسردگی است:

• احساس طولانی مدت غم و اندوه، ناامیدی، در ماندگی و اضطراب
• بی‌قراری و تحریک پذیری
• گریه بدون دلیل مشخص
• عدم علاقه به فعالیت‌های گذشته
• کاهش انرژی و احساس خستگی جسمی مداوم بدون انجام فعالیت بدنی
• کاهش مشارکت در مباحث
• کندی حرکات و صحبت کردن
• مشکل در تمرکز و تصمیم‌گیری
• کاهش یا افزایش اشتها
• اختلال در خواب
• تفکر مرگ و خودکشی
• مشکلات جسمی عدیده مثل سر درد یا معده درد بدون هیچ دلیل مشخص

انتخاب راهکار درمانی بسته به هر فرد و به تشخیص روانشناس یا روانپزشک متفاوت خواهد بود. ممکن است قهرمان زندگی ما مجموعه‌ای از درمان‌ها را پیش بگیرد و ممکن است با یکی از آن‌ها بهبود یابد. مساله‌ی مهم ادامه‌ی درمان تا بهبودی کامل است. گفتار درمانی، رفتار درمانی، درمان شناختی و خانواده درمانی از جمله راهکارهای درمان اختلال افسردگی هستند. اما معمولا پیشگیری بهتر از درمان است.

افراد سالمند به دلیل شرایط خاص سنی و جسمانی‌شان بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی و به تبع آن انزوا, عزلت‌گزینی و احساس بی‌ارزشی هستند. اگر قهرمان زندگی ما دچار افسردگی است، تلاش کنیم همدل و همراه او باشیم و به او اطمینان خاطر بدهیم قرار نیست به تنهایی و یک‌تنه پنجه در پنجه بیماری بیفکند. همچنین می‌توانیم با فراهم کردن انواع سرگرمی برای قهرمان‌مان کیفیت زندگی او را بهبود دهیم.