بی‌شک همگی از آثار مثبت ورزش برای سلامت بدن و نشاط روحی آگاه هستیم. شاید به همین خاطر است که ورزشکاران در ذهن ما افرادی خوش اندام و پر انرژی هستند که هرگز به هیچ بیماری یا عارضه‌ای دچار نمی‌شوند. اما حقیقت این‌طور نیست. البته که ورزشکاران به دلیل قوای بدنی خود کمتر از سایرین در معرض ابتلا به عارضه‌ها و بیماری‌ها هستند اما با این حال آن‌ها نیز ممکن است چالش‌های جسمی مختلفی را در طول زندگی خود تجربه کنند.

در این مطلب به طور خاص به بررسی چالش بی‌اختیاری ادرار در بانوان ورزشکار و دلایل بروز آن خواهیم پرداخت. چرا که رسیدن به درک صحیحی از نحوه ایجاد این عارضه، به ما در مدیریت آن و حفظ روال عادی زندگی کمک شایانی می‌کند.

دلایل بی‌اختیاری ادرار در بانوان ورزشکار

پیش از صحبت در مورد دلایل بروز بی‌اختیاری ادرار در ورزشکاران عزیز باید با دو دسته از عضلات مهم در بدن یعنی عضلات کف لگن و عضلات مرکزی آشنا شویم. عضلات کف لگن که در ناحیه لگن قرار دارند از مثانه، مجرای ادرار، روده کوچک، راست روده، مهبل و رحم(در بانوان) محافظت می‌کند. در واقع عضلات کف لگن وظیفه کنترل ادرار در بدن را به عهده دارند. عضلات مرکزی یا هسته‌ای به زبان ساده، شامل تمام عضلات واقع در نقاط مرکزی بدن هستند که مانند استوانه‌ای، بالا و پایین و دور تا دور شکم و ستون فقرات را در برگرفته‌اند. اکنون که این عضلات را شناخته‌ایم، می‌توانیم به موارد زیر به عنوان اصلی‌ترین دلایل بی‌اختیاری ادرار بانوان ورزشکار بپردازیم:

۱- ضعف در عضلات کف لگن

ضعف عضلات کف لگن می‌تواند در بانوان ورزشکار و افرادی که از نظر بدنی در وضعیت مناسبی هستند یا به طور حرفه‌ای تمرینات متمرکز بر عضلات مرکزی مثل پیلاتس و کراس‌فیت را انجام می‌دهند نیز اتفاق بیفتد. بنابراین لازم است که بدانیم ورزشکار بودن و داشتن اندام متناسب به این معنی نیست که قطعا عضلات کف لگن ما به اندازه کافی قوی هستند. عوامل مختلفی می‌تواند باعث تجربه ضعف عضلات کف لگن در بانوان ورزشکار شود، متداول‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• آسیب به عضلات کف لگن
• بارداری و زایمان
• بیماری‌هایی مانند سرطان

تقویت عضلات کف لگن می‌تواند کمی مشکل باشد چرا که اکثر مواقع «حس کردن» این عضلات چندان آسان نیست. مطالعات نشان می‌دهد که بیش از ۳۰ درصد از زنان نمی‌توانند عضلات کف لگن خود را به درستی منقبض کنند. بنابراین اگر از نظر بدنی وضعیت مناسبی داریم اما در حین ورزش و یا موقع سرفه، عطسه و خندیدن دچار نشتی ادرار می‌شویم، احتمالاً عضلات کف لگن ضعیفی داریم. همچنین نیاز به دفع ادرار بیش از ۵ تا ۷ بار در روز و احساس نیاز به دفع فوری ادرار به طوری که ممکن است به موقع به سرویس بهداشتی نرسیم نیز از نشانه‌های ضعف عضلات کف لگن است.

۲- عضلات کف لگن سفت یا بیش از حد فعال

شاید کمی عجیب به نظر برسد اما داشتن عضلات کف لگن سفت یا بیش از حد فعال نیز می‌تواند به اندازه ضعف این عضلات، مشکل‌ساز باشد. انقباض و سفتی مداوم عضلات کف لگن می‌تواند منجر به خستگی مزمن این عضلات و در نتیجه ناتوانی در پاسخگویی به عواملی ناگهانی همچون سرفه یا عطسه شود. سفتی عضلات کف لگن می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. برخی از آن‌ها عبارتند از:

• آسیب به عضلات مرکزی بدن
• ورزش‌های فوق سنگین و بیش از اندازه
• وضعیت نامناسب بدن در هنگام ایستادن یا نشستن
• فشار بیش از اندازه به عضلات کف لگن با سفت کردن مداوم عضلات مانند جمع‌کردن شکم در کل طول روز

از جمله نشانه‌های بیش‌فعالی کف لگن شامل نشت ادرار، ناتوانی در تخلیه کامل مثانه، فوریت در دفع ادرار، جریان آهسته ادرار، یبوست، درد لگن و کمر درد است. برای بهبود بیش‌فعالی کف لگن باید از تمرینات ریلکس(آرام و شل) عضلات کف لگن استفاده کرد. تمرینات «کگل معکوس» نیز بسیار موثرند و همان‌طور که از نام آن پیداست، بر خلاف تمرینات کگل که برای تقویت عضلات کف لگن و جبران ضعف آن می‌شود، در این تمرینات سعی می‌شود تا از سفتی عضلات کف لگن کاسته شود.

۳- عدم توازن قدرت عضلات کف لگن با عضلات مرکزی

گاهی ممکن است عضلات کف لگن ما در مقایسه با فردی دیگر، بسیار قوی‌ محسوب شود اما نسبت به سایر عضلات مرکزی بدن خودمان مثل عضلات شکم، ضعیف‌تر باشد. عدم توازن در قدرت بین عضلات کف لگن و سایر عضلات مرکزی باعث می‌شود تا در حین ورزش‌های بسیار سنگین دچار نشتی یا بی‌اختیاری ادرار شویم. در واقع در چنین مواقعی، عضلات مرکزی ما توانایی انجام حرکات ورزشی بسیار سنگین را دارند اما چون عضلات کف لگن نسبتاً ضعیف هستند، دچار بی‌اختیاری ادرار خواهیم شد.

۴- اختلال در عملکرد عضلات کف لگن به دلیل فشار‌های ورزشی

برخی بانوان ورزشکار در حالت عادی و در حین فعالیت‌های روزانه یا ورزش‌های سبک دچار بی‌اختیاری ادرار نمی‌شوند اما در زمان فعالیت‌های بدنی شدیدی که به استقامت بیش از حد عضلات کف لگن نیاز دارد (مثل شنا یا ژیمناستیک) دچار نشت ادرار می‌شوند. بروز نشتی ادرار در این مواقع به علت آسیب و فشار بیش از حدی است که فرد ورزشکار با فعالیت بدنی شدید و طولانی مدت به کف لگن خود وارد می‌کند. انجام تمرینات مخصوص برای کنترل و فعال‌سازی بهتر کف لگن در حین ورزش به برطرف شدن این موضوع کمک خواهد کرد.

مدیریت بی‌اختیاری ادرار در بانوان ورزشکار

بی‌اختیاری ادرار، مانعی برای ورزش کردن نیست، بلکه چالشی است که باید آن را مدیریت کنیم. اگر ما نیز از دسته ورزشکارانی هستیم که با این چالش مواجه‌ایم، جهت حفظ سلامتی و سرزندگی‌مان باید محصولات بی‌اختیاری ادراری که متناسب با سبک زندگیمان هستند را بشناسیم و استفاده از آن‌ها را در برنامه خود قرار دهیم.
پوشینه‌ی مناسب برای فرد ورزشکار، اول از همه باید امکان تحرک راحتی داشته باشد. به همین دلیل استفاده از محصولات شورتی در زمان ورزش، مناسب‌تر است. کش ۳۶۰ درجه دور کمر و تناسب کامل و راحت پوشینه شورتی با فرم بدن، تحرک را آسان‌تر می‌کند. علاوه بر تحرک راحت، جذب بالا، حفظ سلامت پوست و عدم نشتی ادرار ویژگی‌های مهمی دیگری است که در پوشینه شورتی ایزی‌لایف در نظر گرفته شده است.

سخن پایانی

برخلاف تصور اغلب ما ورزشکاران نیز دچار اختلالات عضلات کف لگن می‌شوند. فرد ورزشکار ممکن است در هنگام ورزش کردن یا انجام فعالیت‌های روزانه نشتی یا بی‌اختیاری ادرار را تجربه کند. اما بی‌اختیاری ادرار مانعی برای عاشقان ورزش نیست. راهکارهای مدیریتی مختلف مانند پوشینه‌های بزرگسال این امکان را به ما می‌دهند که با وجود بی‌اختیاری ادرار، از انجام ورزش مورد علاقه‌مان لذت ببریم. برای آشنایی بیشتر با راهکارهای کنترلی مناسب در زمان ورزش، بلاگ مدیریت بی‌اختیاری ادرار استرسی به هنگام دویدن را در وبسایت ایزی‌لایف مطالعه کنید.